Toegangsverbod zorginstellingen

Je leest het regelmatig in de kranten, geweld en agressie tegen hulpverleners neemt toe. Ook in verpleeghuizen komt het voor dat familieleden van bewoners geweld en agressie niet schuwen. Wat kun je dan als verpleeghuis doen om je medewerkers en bewoners te beschermen?

Huisregels
Een toegangsverbod kan niet zomaar worden opgelegd. Er moet sprake zijn van een ernstige verstoring van de veiligheid en de orde in de instelling. Ook is het nodig dat de huisregels duidelijk zichtbaar zijn en dus bekend zijn bij de cliënten en de bezoekers. Belangrijk is dat je in de huisregels vermeld welk gedrag niet wordt geaccepteerd en dat een toegangsverbod kan worden opgelegd bij overtreding van de regels, en na niet opvolgen van een waarschuwing. Het is aan te bevelen in de huisregels vast te leggen wanneer wordt over gegaan tot het opleggen van een toegangsverbod en voor hoe lang.

Hoe?
Een toegangsverbod moet schriftelijk worden aangekondigd aan de overtreder van de regels. Daarin moet duidelijk worden vermeld vanwege welke gedragingen het verbod wordt opgelegd en voor hoe lang. Geef hierin ook aan of het verbod de mogelijkheid openhoudt voor (telefonisch) contact via derden of schriftelijk contact. Stel de politie (de wijkagent) op de hoogte van het verbod dat jullie gaan opleggen, vooral in verband met eventuele handhaving.

Degene aan wie een toegangsverbod is opgelegd, is strafbaar op grond van artikel 138 Wetboek van Strafrecht (huisvredebreuk) indien hij in strijd met het toegangsverbod toch het gebouw binnentreedt. Indien de overtreder ondanks een verzoek om te vertrekken niet weggaat, kan de politie worden ingeschakeld.

Slechts tijdelijk?
Uit uitspraken over toegangsverboden komt naar voren dat een toegangsverbod alleen voor een bepaalde tijd opgelegd kan worden. Onder uitzonderlijke omstandigheden is het soms toch mogelijk om een toegangsverbod voor onbepaalde tijd op te leggen. In een kort geding procedure die aanhangig was gemaakt tegen een toegangsverbod voor onbepaalde tijd, wees de rechter de vordering tot opheffing van het toegangsverbod af.

Wat was er gebeurd dat een locatieverbod werd opgelegd? Een familielid van een bewoner had een leidinggevende bedreigd tijdens een woede-uitbarsting, waarbij hij meerdere medewerksters had beledigd. De leidinggevende heeft hiervan aangifte gedaan bij de politie. Het gedrag van het familielid heeft in het verpleeghuis voor veel angst en een onveilig gevoel gezorgd. Het familielid vorderde opheffing, dan wel schorsing van het toegangsverbod. Hij vond dat het verpleeghuis hem niet de toegang had mogen ontzeggen. Het verpleeghuis stelde dat het belang van de veiligheid van het personeel en de bewoners zwaarder woog dan het belang van het familielid om de bewoner te kunnen bezoeken. Het familielid stelde dat het verpleeghuis misbruik maakte van hun bevoegdheid.

De kort geding rechter oordeelde dat op het moment van de zitting van een zodanige onevenredigheid nog geen sprake was. De zitting vond 2,5 maand na het opleggen van het toegangsverbod plaats. Het vertrouwen tussen de medewerkers en het familielid was tijdens de zitting nog niet hersteld. Zolang het vertrouwen van de medewerkers niet voldoende was hersteld, woog het belang van het handhaven van het toegangsverbod door het verpleeghuis zwaarder, dan het belang van het familielid bij opheffing daarvan, aldus de rechter. Daarnaast was het zo dat de bewoner het verpleeghuis kan en mag verlaten, waardoor het familielid haar ook buiten het verpleeghuis kon blijven zien. De vordering werd door de rechter afgewezen.

Conclusie
Je kunt je medewerkers en bewoners beschermen tegen geweld en agressie van bezoekers door een toegangsverbod op te leggen. De huisregels moeten duidelijk zichtbaar en bekend zijn bij de cliënten en de bezoekers. Een toegangsverbod kan in de meeste gevallen alleen voor een bepaalde tijd opgelegd worden. Onder uitzonderlijke omstandigheden is het soms toch mogelijk om een toegangsverbod voor onbepaalde tijd op te leggen.