Ontslag op staande voet: een storm in een glas water?

Ontslag op staande voet is een veelbewogen onderwerp, met name bij kleine overtredingen, de zogeheten bagatelzaken. Het eten van pinda's, het meenemen van een pak Optimel dat over de datum was en het gebruik van een testverpakking bodylotion leidden tot ontslag op staande voet. Het drinken van flesjes cola en diefstal van een tasje van 3 cent niet. Hoe zit dat met 'diefstal' van water?

De casus
Een werknemer is al 25 jaar in dienst bij  KLM Catering Services Schiphol B.V. (KCS). Dit bedrijf verzorgt de catering ten behoeve van luchtvaartmaatschappijen. De werknemer handelt de cateringtrolleys op Schiphol af. Op een dag giet deze werknemer water uit een flesje van de cateringtrolley in zijn eigen flesje. KCS ontslaat de werknemer daarom op staande voet. Een overdreven, veel te zware sanctie, of toch terecht? Het Gerechtshof Amsterdam boog zich over deze vraag.

De werknemer vraagt vernietiging van het ontslag op staande voet. Hij heeft zich niet gerealiseerd dat zijn gedrag in strijd was met de regels en vindt het ontslag een te zware sanctie. Het water heeft immers eigenlijk geen waarde en hij is al 25 jaar in dienst.

KCS is het daar niet mee eens. KCS vindt dat het ontslag toch echt terecht is gegeven. Een belangrijk punt van KCS is dat al twintig jaar een gedragscode geldt waarin het volgende is opgenomen:

"Eén van de belangrijke huisregels is het verbod om ‘onrechtmatig toe te eigenen’: dus het niet mogen meenemen van eigendommen van KCS en/of haar klanten buiten het werk om en zonder toestemming van je leidinggevende.

(…)

Zonder toestemming treedt KCS hard en consequent op: de medewerker wordt namelijk op staande voet ontslagen."

Daarnaast heeft KCS aan alle werknemers een dopper verstrekt met de mededeling dat het niet meer toegestaan is om uit waterflesjes of bidons te drinken en dat het gebruiken van de waterflesjes uit de catering ook onrechtmatige toe-eigening is.

Is dit voldoende voor een ontslag op staande voet?
Het hof overweegt dat de werknemer voldoende is gewaarschuwd en dat hij op de hoogte was van de geldende regels. Waarom zou de werknemer anders het water overgieten? Het overgieten van het water is volgens het hof onrechtmatige toe-eigening; het maakt niet uit dat dit water slechts een geringe waarde heeft.

Een belangrijke aspect in deze zaak is volgens het hof dat KCS een zero tolerance beleid voert. Dit beleid is duidelijk opgenomen in de geldende gedragscode. Het is ook vaak aan de werknemer bevestigd. Uit het beleid volgt duidelijk dat het gebruiken van de waterflesjes een ontslag op staande voet tot gevolg kan hebben. Dus ook ten aanzien van bagatelzaken geldt een zero tolerance beleid. Daarnaast is de werknemer op de hoogte gebracht van eerdere ontslagen om dezelfde reden. Volgens het hof is het ontslag daarom terecht. Het gebruik van het flesje water kwam de werknemer dus duur te staan.

Afsluitend
Deze uitspraak laat zien dat werknemers er goed aan doen om de gedragsregels serieus te nemen. Ook als het om een ogenschijnlijk kleine overtreding gaat, kunnen de gevolgen zeer groot zijn.

En werkgevers, als bepaald gedrag onwenselijk is op de werkvloer, zorg dan voor een duidelijk beleid dat evident bij de werknemers kenbaar is en dat in de praktijk ook wordt gehandhaafd. Zonder beleid zal het veel lastiger zijn om maatregelen te nemen tegen ongewenst gedrag, zeker zware maatregelen zoals ontslag op staande voet.